Hoofdstuk 1 Licht in openbare ruimte
Kwaliteit van de leefomgeving
De gemeente Olst-Wijhe streeft naar een goede kwaliteit van de leefomgeving. Zoals de Structuurvisie aangeeft, is de kwaliteit van het landschap en de kernen een belangrijke drager voor de toekomst. De ruimtelijke kwaliteit is van groot belang voor het imago en de aantrekkelijkheid van de gemeente om in te wonen en werken, en voor het uitbouwen van recreatie en toerisme. De Structuurvisie geeft aan dat er steeds aandacht moet zijn voor duurzaamheid en beeldkwaliteit.
Lichtbronnen hebben invloed op kwaliteit leefomgeving
De beeldkwaliteit in de avond en de nacht wordt voor een belangrijke mate bepaald door verlichting. Voor openbare verlichting, is het de gemeente zelf die aan de knoppen draait om ervoor te zorgen dat de openbare ruimte zo veel mogelijk wordt versterkt en zo min mogelijk wordt verstoord. Maar, in de avond en de nacht wordt de beeldkwaliteit ook door andere lichtbronnen bepaald:
- verlichting van winkels en bedrijven: reclameverlichting, gevelverlichting, terreinverlichting
- verlichting in het landelijk gebied: open verlichte stallen, verlichting bij paardenbakken inclusief maneges, terreinverlichting agrarische bedrijven
- verlichting van sportterreinen: sportveldverlichting, verlichting parkeerterreinen
- recreatieve verlichting: bungalowparken, campings, horecagelegenheden
- verlichting bij woningen: voordeurverlichting, tuinverlichting
De variëteit aan vormen, kleuren en toepassingen neemt toe, onder andere door LED verlichting. In de afgelopen decennia groeide in Nederland de totale lichtuitstoot met gemiddeld 4% per jaar. Dit is afgevlakt door de economische recessie en de ontwikkeling van beter gerichte armaturen. Het aantal lichtpunten blijft echter hoog.
Licht is positief en negatief
Lichtbronnen in de buitenruimte stellen ons in staat om in de avond en de nacht diverse activiteiten uit te voeren. De openbare verlichting van de gemeente levert daar een grote bijdrage aan in het kader van verkeersveiligheid, sociale veiligheid en een positieve sfeer en beleving op straat.
Steeds vaker vinden mensen een overdaad aan kunstlicht echter storend in hun directe omgeving of in het landschap:
- het kost energie
- het vermindert het aantal zichtbare sterren
- kunstlicht kan flora en fauna èn de nachtrust van mensen verstoren
- soms overstralen de lichtbronnen de openbare verlichting en zijn ze storend voor de weggebruiker
- in extreme gevallen kunnen ze zelfs verblinding veroorzaken
De gemeente Olst-Wijhe ziet het als haar taak om de kwaliteit van de openbare ruimte te bewaken en waar mogelijk te versterken. Daarom heeft zij niet alleen beleid voor openbare verlichting maar geeft zij ook aandacht aan de overige lichtbronnen in de openbare ruimte. Olst-Wijhe vraagt de eigenaren/beheerders van deze lichtbronnen om spaarzaam, functioneel en duurzaam te verlichten met als doel:
- het landelijke en groene karakter van de gemeente te behouden en versterken
- de kwaliteit van de openbare ruimte te verhogen
- lichthinder voor mens en dier tegen te gaan
- onnodig energieverbruik te voorkomen
Enkele belangrijke begrippen
Bij het beoordelen van de kwaliteit van de openbare verlichting, worden onderstaande termen in onderlinge samenhang gebruikt. U kunt de woorden aanklikken en wordt naar andere factsheets doorgelinkt waarin dit onderwerp wordt besproken.
Verlichtingssterkte (hoeveelheid licht die valt op een vierkante meter wegdek)
Gelijkmatigheid (spreiding van het licht = de verhouding tussen de laagste en de gemiddelde verlichtingssterkte op het wegdek)
Richtlijn Openbare Verlichting (ROVL-2011)
Lichtkleuren (openbare verlichting is in diverse kleuren en in diverse tinten wit verkrijgbaar)
Openbare verlichting is meer dan straatverlichting
De gemeente is eigenaar en beheerder van ruim 3350 lantaarnpalen langs wegen, in wijken, op pleinen en op parkeerplaatsen. Daarnaast beheert de gemeente de verlichting rond de openbare gebouwen zoals onder andere de sporthallen en het gemeentehuis. Verder coördineert de gemeente ook het beheer van de verlichte plattegronden en bushokjes.
Foto: Plattegrondkasten worden op het moment van vervanging uitgerust met energiezuiniger lampen. Soms kan de verlichting minder fel, zeker in een donkere omgeving kan een verlichte plattegrond verblindend of storend zijn. Een systeem met aanwezigheidsdetectie zou ideaal zijn.
Foto: De gemeente stapt over op energiezuinige verlichting met een lagere lichtsterkte bij nieuw te plaatsen bushokjes. Er is overleg nodig met de reclame-exploitant om te bezien of ze kunnen worden uitgeschakeld nadat de laatste bus is geweest.
Foto: De verlichting van het gemeentehuis en de parkeerplaats is volgens de nieuwste trends ingericht. De uitstraling in de nacht van het parkeerterrein is minimaal. Het gemeentehuis is niet verlicht in de nacht.