Veiligheid

Verlichting wordt vaak met veiligheid in verband gebracht. Het is een ingewikkeld onderwerp. Ook overdag vinden er ongelukken, overvallen en diefstal plaats. Licht maakt niet automatisch veilig, maar speelt wel een rol. We maken daarbij onderscheid tussen verkeersveiligheid en sociale veiligheid.      

1. Verkeersveiligheid

Verkeersveiligheid gaat over de veilige en vlotte afwikkeling van verkeer. Goed zicht is van belang. Op de weg met haar zijwegen en obstakels, op andere weggebruikers, op verkeersborden. Bij de inrichting van de weg (en het groen eromheen) let de gemeente op de verkeersveiligheid.

Foto: De doorgaande weg door Den Nul is gelijkmatig verlicht met groene LED.  

Openbare verlichting kan aan de infrastructuur van het gebied worden toegevoegd om het zicht te verbeteren of om het rijcomfort te vergroten. Soms is licht niet nodig en zijn er andere mogelijkheden, bijvoorbeeld markering, om het verloop van de weg te laten zien. 

Gemeentelijk beleid verkeersveiligheid

Bij iedere keuze die de gemeente bij de aanleg van wegen en paden maakt, ligt verkeersveiligheid aan de basis. Wel houdt de gemeente rekening met de impact van licht op de omgeving. Zie voor de keuzes van Olst-Wijhe het visiehoofdstuk Openbare Verlichting op Maat.

De gemeentelijke Nota Integrale Veiligheid 2011-2014 geeft aan dat bij verkeersonveiligheid ook naar het gedrag van de weggebruikers wordt gekeken in plaats van uit automatisme meer licht te plaatsen. Meer verlichting kan ook leiden tot onveiligheid omdat bestuurders van motorvoertuigen de neiging hebben harder te gaan rijden bij meer licht.

2. Sociale veiligheid

Bij sociale veiligheid wordt onderscheid gemaakt tussen:

• objectieve sociale veiligheid: het is veilig, er vinden meetbaar minder incidenten plaats
• subjectieve sociale veiligheid: mensen voelen zich veilig

Veel mensen voelen zich veiliger als er licht brandt (subjectieve sociale veiligheid). Of het ook echt veiliger is, wordt vooral bepaald door de medeburgers: schiet iemand te hulp als er iets gebeurt? Het gevoel van veiligheid kan ook afhangen van hoe goed men zichtbaar is, of de omgeving bekend is, of er huizen direct langs de weg staan, et cetera. Het is een feit dat veel inbraken overdag plaatsvinden als er niemand thuis is. Hetzelfde geldt voor overvallen op straat op klaarlichte dag. Kennelijk is licht niet de bepalende factor.

Foto: Het verlichten van een achterpad of brandgang bij woningen of een voetpad in een parkachtige omgeving kan leiden tot schijnveiligheid door een gebrek aan sociale controle.

Gemeentelijk beleid sociale veiligheid

Beide vormen van sociale veiligheid zijn afhankelijk van:

• de overzichtelijkheid van een gebied
• de aanwezigheid van mensen in dat gebied

De gemeente kiest voor aanpassingen aan de weg, de groenvoorziening en verlichting wanneer dit nodig is om de overzichtelijkheid van een gebied te verbeteren. Deze maatregelen bieden echter geen garantie voor sociale veiligheid. Voor verhoogde veiligheid is sociale controle nodig. De gemeente verlicht bij voorkeur geen parken (als deze geen deel uitmaken van de doorgaande route) en geen achterpaden. Beide om schijnveiligheid te voorkomen. Klik hier voor meer over de veiligheid van woonwijken en de rol van het Politiekeurmerk Veilig Wonen.

De kleur van de verlichting is van invloed op (het gevoel van) veiligheid. De gemeente kiest voor de verlichting in woonwijken en centrumgebieden een warmwitte kleur waarbij gezichten goed herkenbaar zijn. 

De gemeentelijke Nota Integrale Veiligheid 2011-2014 zegt over veiligheidsgevoel in relatie tot verlichting:

• Het subjectieve veiligheidsniveau moet minimaal gehandhaafd worden op het huidige niveau, hierbij is de eigen verantwoordelijkheid van de burger van belang.
• Situatie: veiligheidsgevoel in 2009 is omhoog gegaan waaronder in de eigen woonbuurt. Ten aanzien van een onveilig gevoel door donkere plekken in buitengebied wordt genoemd dat dit de consequentie is van het wonen in buitengebied. Het dilemma wordt geschetst dat de gemeente enerzijds kiest vanuit esthetische en financiële overwegingen voor een lager verlichtingsniveau in het buitengebied. Anderszijds is merkbaar dat dit effect heeft op het veiligheidsgevoel.
• Door structureel te communiceren over veiligheid en leefbaarheid proberen we het veiligheidsgevoel van de burger positief te beïnvloeden. Mogelijk kunnen we in de communicatie nog verbeteringen aanbrengen.
• Grootste zorg van bewoners is woninginbraak. Meer info aan burgers (intensivering) voor bestaande woningen. De nota geeft aan dat voor nieuwe woningen het Politiekeurmerk Veilig Wonen wordt aangehouden vanaf eind 2013 omdat een onderzoek heeft uitgewezen dat de kans op een woninginbraak hoger is in een niet gecertificeerde wijk.